Ukrayna savaşı ve küresel yeni düzen

Ukrayna savaşı devam ediyor. Bu savaşın seyri ve varacağı son nokta itibarıyla uluslararası ortam açısından çok önemli sonuçların ortaya çıkacağı kaçınılmaz. Şimdiden küresel ortama ilişkin değişimin seyri ipuçlarını vermiş durumda.

Yaşananlar; bir yandan Batı ittifakının seyri ve bunun da NATO üzerinden alacağı biçim ile diğer yandan küresel güç mücadelesine dair yeni saflaşmalarla küresel ortamın değişime gebe olan yeni çerçevesini çiziyor.

ABD, AB, Avrupa ve NATO güçlerinin Rusya’ya açtıkları ekonomik savaşın sadece ekonomik değil aynı zamanda siyasi, askeri ve stratejik sonuçlar üretmesi kaçınılmazdır. Ukrayna savaşı; NATO çatlağının onarılmasına ve giderek daha fazla bütünleşme eğiliminin güçlenmesine katkı sağladığı söylenebileceği gibi öte yandan da Rusya’nın başta Çin ile olmak üzere Asya zemininde ittifak bağlarının güçlenmesine aynı şekilde zemin hazırladığı da söylenebilir.

Bu durumda Asya zemininde başta ABD’nin hiç de arzulamadığı aksine büyük risk olarak gördüğü Rusya ve Çin’in kol kola başını çektiği büyüyen Asya blokunun önü açılmış olur. Bir anlamda NATO’nun 2030 vizyon belgesinde Rusya’yı düşman, Çin’i de rakip göstermesinin karşı tepkisi, bu iki gücü daha güçlü bir şekilde birbirine yakınlaştırmıştır.

Geçtiğimiz günlerde Rusya Dış İşleri Bakanı ile Çin Dış İşleri Bakanı gerçekleştirdikleri görüşme sonrasında dünya kamuoyuna yaptıkları açıklamalar çarpıcıydı.

Rusya Dış İşleri Bakanı Lavrov dedi ki; “Uluslararası ilişkiler tarihinde çok ciddi bir aşamadan geçiyoruz. Sizler ve benzer görüşteki diğer halklarla çok kutuplu, adil ve demokratik bir dünya düzenine doğru hep birlikte ilerleyeceğiz.”

Çin Dış ileri Bakanı Wang Yi ise; “Devlet başkanlarının vardığı mutabakatın rehberliğinde Çin-Rusya ilişkilerini yeni bir çağda bir üst düzeye taşımak üzere birlikte çalışmak istiyoruz. Çin ve Rusya arasındaki işbirliğinin sınırı yok. Sınırları olmayan barış için, sınırları bulunmayan güvenlik için çalışıyoruz. Hegemonyayı reddediyoruz” ifadelerini kullandı.

Ayrıca Çin Dış İlişkiler Bakanı Yi; “Ukrayna’da yaşananlar, Batı’nın Soğuk Savaş mantalitesinden kaynaklanmaktadır” diyerek, Batılı ülkelerin Rusya’ya yönelik yaptırımların meşruiyetinin bulunmadığı ve yapıcı olmadığını söyledi.

Görünen odur ki, Rusya’ya yönelen Batı kuşatması, Doğu dayanışmasının mimarı olmaya namzet durumdadır.

Öte yandan Rusya yönelik başlatılan ekonomik savaşın en önemli unsurlarından olan finans sisteminden dışlanması, dolar üzerinden baskılanması ABD ve müttefikleri aleyhine yine farklı sonuçlar üretmeye yola açabilir. Rusya’nın ruble kullanım kararı da bunun bir parçası olabilir.

Nitekim bu konuda IMF Başkan Yardımcısı Gita Gopinath’ın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamalar da dikkat çekiciydi. Gopinath, Rusya’ya uygulanan finansal yaptırımların ABD Doları’nın hakim rezerv para konumunun yavaş yavaş yok olması tehdidi yarattığını ifade etti.

Gopinath Financial Times’a verdiği mülakatta “dolar bu ortamda da önemli küresel para birimi konumunu korur ancak bu konumun giderek azalması ihtimali çok yüksek. Bazı ülkeler şimdiden farklı para birimleriyle ticaret için müzakereler yapıyor” değerlendirmesini yaptı.

Gopinath diğer para birimlerinin küresel ticarette kullanımının Merkez Bankalarının rezervlerinde de çeşitliliğe yol açacağını ve Ukrayna’daki savaşın kripto para ve Merkez Bankalarının dijital para birimleri gibi dijital finansın kullanımını artıracağını da ” ifade etti.

Görünen odur ki, Ukrayna savaşı; küresel düzeyde yeni bir düzenin ve buna bağlı yeni ilişkiler dinamiğinin ortaya çıkmasının zemini durumundadır.